| |
Burgerrechten
ingeperkt
Dag van de
Mensenrechten
Op 10 december, de Internationale Dag
van de Rechten van de Mens, wordt wereldwijd aandacht besteed aan
vervolging, marteling en andere schendingen van mensenrechten. Er
be-staan verschillende internationale mensenrechtenverdragen. Hoe is het
met de mensenrechten gesteld sinds de Universele Verklaring van de
Rechten van de Mens uit 1948? Zijn deze rechten voor de burger
gegarandeerd of worden ze steeds verder aangetast en is het hoog tijd
dat we ons daartegen weren?
Op papier kent de wereldgemeenschap een
indrukwekkend geheel aan mensenrechtenverdragen, waaronder de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens, verschillende Geneefse Conventies
zoals die tegen Slavernij, het Internationale Verdrag inzake
Burger-rechten en Politieke Rechten en het Internationale Verdrag inzake
Economische, Sociale en Culturele rechten. Daarnaast hebben de diverse
economische en politieke gemeenschappen mensenrechten-verdragen die qua
inhoud in overeenstemming zijn met de verdragen van de Verenigde Naties.
In de mensenrechtenverdragen worden rechten geformuleerd die deels
teruggrijpen op de Amerikaanse Bill of Rights van 1776 en de Franse
Verklaring van de rechten van de mens en van de burger uit 1789. Het
recht op leven, verbod op discriminatie, verbod op slaverij en marteling
én het recht op vrije meningsuiting zijn voorbeelden van zulke
burger-rechten. Daarnaast zijn verschillende economische, sociale en
cul-turele rechten vastgesteld zoals gelijke rechten van mannen en
vrouwen, het recht op arbeid en op sociale zekerheid, recht op
vakvereniging en recht op onderwijs.
De diverse Internationale Mensenrechtenverdragen zijn in dubbele zin
bindend: de landen die deze verdragen hebben geratificeerd dienen zich
aan de inhoud van deze verdragen te houden én hun nationale wetgeving
mag niet met deze verdragen in strijd zijn. De belangrijkste
mensenrechtenverdragen zijn door de meeste landen in de wereld
geratificeerd en daarmee voor deze landen bindend geworden. Een andere
belangrijke stap in rechtszekerheid voor de burger in de Europese Unie
is de instelling van het Europese Gerechtshof. Hiermee is voor elke
Europese burger de mogelijkheid ontstaan om te procederen tegen de
wetten van zijn land, voorzover de burger meent dat deze wetten in
strijd zijn met de internationale verdragen.
praktijk
Het bindende karakter van de
mensenrechtenverdragen lijkt een solide basis voor handhaving van de
mensenrechten. De praktijk ziet er echter anders uit. De Verenigde
Staten kennen nog steeds de doodstraf. In veel moslimstaten worden
lijfstraffen (afhakken van handen, steniging) uitgevoerd, staat de
doodstraf op homofilie en worden vrouwen besneden en uitgehuwelijkt. In
India worden kinderen verkocht en hebben 300 miljoen mensen, de
zogenoemde paria’s, geen burgerrechten. In China komt slavernij voor en
dit land kent geen recht op vrije meningsuiting. In Zuid - en Midden
Amerika worden kinderen geroofd en verhandeld ter adoptie en voor
medische doeleinden, et cetera.
En hoe is het gesteld met de mensenrechten in de Europese Unie en in
Nederland? Zolang er een communistische vijand op het Europese continent
bestond, was het Westen er alles aan gelegen om te laten zien dat haar
eigen systeem veel democratischer en beter is. Met de ineenstorting van
het Oostblok in 1989 is een van de belangrijkste politieke concurrenten
weggevallen en daarmee de noodzaak om te wedijveren in humaniteit.
terrorisme
In plaats van het ‘rode
gevaar’ werd het ‘terrorisme’ tot grootste vijand uitgeroepen. De
terrorist is onzichtbaar maar altijd en overal potentieel aanwezig.
Daarmee is het terrorisme een ideaal alibi geworden om de mensenrechten
aan te pakken. De burger wordt via de media voortdurend op zijn angst
voor onveiligheid aangesproken. In ruil voor de politieke belofte van
een veilig klimaat, wordt de burger bereid gemaakt om zijn rechten
‘vrijwillig’, voor zijn eigen bestwil, in te leveren.
Gedaan wordt alsof de wereld is veranderd sinds de aanslagen op 11
september 2001. Het fenomeen terroristische aanslag is echter veel
ouder. Alleen al in Europa waren er sinds de tweede helft van de vorige
eeuw aanslagen van onder andere de Organisation de l’Armée Secrète
(OAS) in Frankrijk, van het Ierse bevrijdingsleger, de Spaanse Basken,
de Rode Brigades in Italië, de Rote Armee Fraktion in Duitsland
en de acties van Carlos. Deze gewelddadige aanslagen kostten vele
duizenden mensen het leven.
maatregelen
Sinds de aanslagen van 11
september 2001 worden in sneltreinvaart veiligheidsmaatregelen genomen
‘ter bescherming van de bevolking’. Ook in Nederland wordt de waslijst
van maatregelen ter beperking van de burgerrechten steeds groter. Er
zijn diverse telefonische kliklijnen ingesteld waarmee verdacht gedrag
anoniem kan worden aangemeld. De inzage in persoonlijke gegevens door de
overheid is verge-makkelijkt. Het internetgedrag en leengedrag bij
bibliotheken kan nagetrokken worden bij verdenking van terroristische
sympathieën. Er is een speciale gevangenis gecreëerd waar verdachten van
terro-ristische activiteiten in isolatie worden vastgehouden. Nederland
ver-leent steun aan illegale vluchten van de CIA waarmee verdachten van
terrorisme vervoerd worden naar gevangenissen in derde landen waar
gemarteld wordt. Nederland is in door Amerika geïnitieerde oorlogen in
Irak en Afghanistan verwikkeld, die gevoerd worden onder het motto het
terroristische gevaar te bestrijden, et cetera., et cetera.
Naast de burgerrechten worden de economische en sociale rechten verder
ingeperkt. Zo wordt de sociale zekerheid uitgehold, verslech-teren de
arbeidsvoorwaarden en worden openbare nutsvoorzieningen en
gezondheidszorg geprivatiseerd.
godsdienst versus meningsvrijheid
De vrijheid van
meningsuiting en persvrijheid blijven evenmin gespaard. Politici,
cartoonisten en journalisten die mensenrechten-schendingen van de islam
aan de kaak stellen, worden gemaand hun commentaren te matigen ter wille
van religieuze tolerantie. Het recht op godsdienstvrijheid wordt
uitgespeeld tegen de andere mensen-rechten. Moeten we
mensenrechtenschendingen als besnijdenis, verkoop van vrouwen, doodstaf
op homofilie en op het afstand doen van je geloof, accepteren omwille
van het recht op godsdienstvrijheid? Daarmee worden alle andere
mensenrechten waardeloos. Of dienen we deze praktijken te tolereren om
onze olie- en andere zakelijke belangen niet in gevaar te brengen?
internationale organisatie
Terrorisme is met
vrijheidsbeperkende maatregelen niet te bestrijden. Kenmerk van
terrorisme is juist haar onzichtbaarheid en onvoor-spelbaarheid. De
sfeer van angst die gecreëerd wordt in zich democratisch noemende landen
is dan ook meer gericht tegen de eigen burgers dan tegen terroristen
Het net van tegen de burger gerichte vrijheidsbeperkingen kan onder het
motto van bescherming steeds dichter gesponnen worden. Om hiertegen
verzet te kunnen bie-den is het van belang politieke, vakbonds- en
mensenrechten-orga-nisaties te versterken, zowel nationaal als
internationaal. Alleen op deze manier kunnen de op papier zo mooie
mensenrechten werkelijk gerealiseerd worden.
Gepubliceerd in november 2007
Cartoonist: Gabor Lodi
terug naar boven ◄
|
|